اگر شما هم مانند اکثر جمعیت کره زمین در آپارتمان زندگی می کنید و به پرورش گل و گیاه علاقه دارید، تراریوم می تواند گزینه ی مناسبی برای شما باشد. اما ابتدا بهتر است ببینیم تراریوم چیست و با تاریخچه تراریوم آشنا شویم. بعد انواع تراریوم و روش ساخت تراریوم را بررسی می کنیم و خواهیم دید گیاهان مناسب برای تراریوم در بسته و در باز کدام هستند و در نهایت هم مقاله را با چند نکته مهم برای خرید تراریوم به پایان خواهیم رساند. پس اگر شما هم دوست دارید یک باغچه یا گلخانه ی مینیاتوری روی میز کارتان داشته باشید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

تراریوم چیست

تراریوم یا (باغ شیشه ای) محیط کوچک و بسته ای است که گیاهان مشخصی در آن رشد می کنند. در حقیقت تراریوم یک اکوسیستم مینیاتوری است که معمولاً خود-نگهدارنده است و به مراقبت کمی نیاز دارد. ظرف های تراریوم معمولاً شفاف و از جنس شیشه یا پلاستیک هستند.
گیاهان و خاک داخل تراریوم با بازیافت آب موجود در بافت خود بخار ایجاد می کنند. این بخار روی دیواره های ظرف می نشیند و روی خاک می ریزد و مجدداً به بافت خاک برمی گردد. همین باعث شده که تراریوم خود-نگهدارنده باشد و به مراقبت کمی نیاز داشته باشد.

تاریخچه تراریوم

تراریوم در قرن نوزدهم میلادی و در سال 1829، توسط یک گیاهشناس انگلیسی به نام ناتانیل بگشاو وارد کشف شد. اولین تراریوم به صورت تصادفی، و زمانی درست شد که وارد یک شاپرک را به همراه کمی خاک مرطوب داخل یک بطری شیشه ای گذاشت و در شیشه را بست. یک هفته بعد، سرخس کوچکی از داخل خاک جوانه زد. وارد متوجه شد که در طول روز بخار روی دیواره های شیشه جمع می شود و شب ها قطرات آب روی خاک می چکند و محیطی را ایجاد می کنند که همیشه مرطوب است.
به این ترتیب شد که تراریوم های دیگری هم با توجه به الگوی اصلی ساخته شدند و در دوره ی ویکتوریایی بین انگلیسی ها محبوبیت پیدا کردند. آمریکایی ها هم در دهه 1970 از این باغچه های مینیاتوری استقبال کردند و آنها را به خانه هایشان راه دادند. کوچکتر شدن فضای زندگی و آپارتمان نشین شدن اکثر جمعیت زمین، باعث شده تراریوم در سال های اخیر مجدداً محبوب شود و به یکی از بخش های جدایی ناپذیر دکوراسیون اکثر خانه ها و دفاتر اداری و تجاری تبدیل شود.

انواع تراریوم

تراریوم های سنتی معمولاً محیط در بسته ای دارند و همین باعث می شود خود-نگهدارنده باشند. با اینحال، تراریوم های مدرن در دو نوع در بسته و در باز ساخته و عرضه می شوند.
ساخت تراریوم کار مشکلی نیست و می توانید با تهیه وسایل لازم و انجام مراحلی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، ظرف مدت کوتاهی یک تراریوم زیبا برای خودتان آماده کنید.
•    یک ظرف شیشه ای یا پلاستیکی شفاف
•    گیاهان سازگار با محیط تراریوم
•    خزه
•    خاک گلدان
•    زغال فعال
•    لوازم تزئینی
•    اسپری آب
•    ابزارهای کوچک مانند موچین، انبرک، چاپ استیک (چوب غذاخوری) یا ... برای قرار دادن وسایل در تراریوم


1.    گیاهان مورد نظر و تعداد آنها را انتخاب کنید.
2.    ظرفی انتخاب کنید که گیاهانتان در آن جا بشوند. حواستان باشد که هیچ کدام از گیاهان با دیواره های ظرف تماس نداشته باشند.
3.    یک لایه ی 3 سانتی متری از سنگ ریزه و سنگ های کوچک کف ظرف بریزید تا آب اضافی را در خود نگه دارد و ریشه ی گیاهان آسیب نبینند. اگر ظرف بزرگی انتخاب کرده اید ضخامت این لایه را بیشتر کنید.
4.    یک لایه خزه روی سنگ ریزه ها قرار دهید تا خاک تراریوم لای آنها نریزد.
5.    یک لایه ی 1 سانتی متری زغال فعال روی خزه قرار دهید تا به تصفیه ی آب کمک کند.
6.    خاک گلدان را روی لایه ی زغال بریزید. با یک کاردک یا قاشق کوچک حفره های لازم برای قرار دادن گیاهان تراریوم را ایجاد کنید.
7.    گیاهان تراریوم را از ظرف اولیه شان خارج کنید و کمی خاکشان را بتکانید و ریشه ها را با ملایمت کمی تمیز کنید و بعد در خاک تراریوم قرار بدهید. با استفاده از کاردک روی ریشه ها را با خاک گلدان بپوشانید و حواستان باشد بین ریشه ها و خاک منفذ هوا باقی نماند.
8.    کمی دیگر سنگریزه یا خزه روی خاک تراریوم بریزید تا لایه های اصلی تراریوم کامل شود.
9.    حالا می توانید لوازم تزئینی دلخواهتان را در تراریوم قرار بدهید و کار ساخت تراریوم را تمام کنید.
ایده های جالب برای تزئین تراریوم
اکنون به جذابترین و سرگرم کننده ترین قسمت ساخت تراریوم، یعنی تزئین آن رسیده ایم و سعی می کنیم چند ایده جالب برای تزئین تراریوم در اختیار شما قرار بدهیم:
•    می توانید برای تزئین تراریوم از مجسمه های مینیاتوری استفاده کنید. به عنوان مثال مجسمه ی یکی از شخصیت های فیلم ها یا کارتون های مورد علاقه ی تان در دوران کودکی می تواند حس و حال خوشایندی به تراریومتان بدهد.
•    می توانید یک تکه چوب کوچک داخل تراریوم قرار دهید و یکی از گیاهانتان را به آن تکیه دهید.
•    میوه ی کاج هم می تواند به تزئین تراریوم و گرم کردن فضای آن کمک کند.
•    شمع های LED که با باتری کار می کنند هم به نورپردازی تراریوم کمک می کنند و هم به آن زیبایی می بخشند.
•    می توانید صفحه ی یکی از ساعت های قدیمی تان را که ضد آب هم باشد داخل تراریوم بگذارید تا به یک ساعت رومیزی هم تبدیل شود.
•    سنگ مرمر با برقی که می زند می تواند فضای تراریوم را درخشان تر کند.
•    اگر تراریوم را در حمام یا سرویس بهداشتی قرار می دهید، می توانید از صدف برای تزئین آن استفاده کنید.
•    اگر تراریوم را در اتاق خواب قرار می دهید، می توانید برای تزئین آن و همچنین داشتن خوابی بهتر از چند پر یا یک دریم کچر کوچک استفاده کنید.
اگر از نیازهای گیاهانی که انتخاب کرده اید آگاه باشید، مراقبت از تراریوم کار بسیار آسانی است و برای این کار تنها به آب و نور خورشید نیاز دارید. یادتان باشد که با توجه به محدود بودن فضای ظرف تراریوم، نباید به گیاهان تراریوم کود بدهید زیرا باعث رشد آنها می شود.
برای اینکه نیاز گیاهان تراریوم به آب را متوجه بشوید، هفته ای یکبار به تراریوم سر بزنید. اگر خاک خشک به نظر می رسید، کمی آب روی خاک اسپری کنید تا به گیاهان آبرسانی بشود. اگر در محیط تراریوم کپک دیدید، سریع آن را خارج کنید. رشد کپک معمولاً به دلیل وجود بیش از حد آب در تراریوم است. برای درمان کپک تراریومِ در بسته، چند روز در آن را باز بگذارید تا آب اضافی تبخیر شود.

نیاز تراریوم به نور خورشید

برای تأمین نیاز تراریوم به نور خورشید، آن را کنار یک پنجره ی شمالی و جایی بگذارید که آفتاب متوسطی داشته باشد. اگر گیاهان تراریوم شما قهوه ای یا پژمرده شده اند، آن را در جای تاریکتری قرار بدهید و سریعاً قسمت های مرده ی گیاهان را از ظرف خارج کنید.

گیاهان مناسب تراریوم

هنگام انتخاب گیاهان تراریوم، حتماً به شرایط مورد نیاز آنها برای رشد و نمو توجه داشته باشید. به طور کلی گیاهان برگی و گیاهان کم رشد برای تراریوم مناسب ترند. بهتر است گیاهانی را انتخاب کنید که از نظر رنگ و ارتفاع متفاوت، و از نظر نیاز به آب و نور خورشید مشابه باشند. سعی کنید تعداد گیاهان تراریوم فرد باشد زیرا از نظر زیبایی شناسی خوشایند تر است. البته گیاهان تراریوم در بسته با گیاهان تراریوم در باز تفاوت دارند.

گیاهان تراریوم در بسته

برای تراریوم در بسته باید گیاهانی را انتخاب کنید که عاشق رطوبت باشند. در ادامه فهرستی از این گیاهان را در اختیار شما می گذاریم:
•    بگونیا رکس (Rex Begonia)
•    پوتوس (Pothos)
•    پیله آ یا گیاه آلومینیومی (Aluminum Plant)
•    سرخس دکمه ای (Button Fern)
•    هلکسین یا اشک بچه (Baby Tears)
•    پاپیتال یا عشقه ی مینیاتوری (Mini English Ivy)
•    پرسیاوشان (Maidenhair Fern)
•    پیله آی برگ کوچک یا سرخس توپخانه ای (Artillery Fern)
•    هیپوستس فیلوستاچیا یا گل سنگ یا گیاه خال قرمز (Hypoestes)
•    گیاه دوستی (Friendship Plant)
•    کاکتوس ستاره ای (Starfish Plant)
•    پیله آ گلوکا یا آکوآمارین (Aquamarine)
•    فیتونیا یا برگ نعنایی نقره ای (The Silver Nerve Plant)

گیاهان تراریوم در باز

مناسب ترین گیاهان برای تراریوم در باز، گیاهان ساکولنت هستند که در هوای آزاد رشد و نمو زیادی دارند و نگهداری از آنها بسیار آسان است. از میان این گیاهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
•    اشوریا لب ماتیکی یا ساق عروس (Echeveria Blue Sky)
•    مرجان مینیاتوری (Crown of Thorns)
•    کاکتوس پردار یا کرک دار (Feather Cactus)
•    کالانکوئه (The Flaming Katy Plant)
•    کاکتوس زبرا یا هاورتیا گورخری (Zebra Haworthia)
•    شمعدانی عطری (Roseum)
•    سدوم (The Stone Crop)
•    دودلیا (Dudleya)
•    گل آئونیوم یا گل بشقابی یا رز سیاه The Black Rose (Zwartkop)
•    کروتون (Croton)

چند نکته مهم برای خرید تراریوم

این روزها خرید تراریوم کار آسانی شده و می توانید با مراجعه به فروشگاه های مختلف از جمله فروشگاه های گل و گیاه، فروشگاه های زنجیره ای، فروشگاه های لوازم دکوری منزل، آکواریوم فروشی ها و... یک تراریوم زیبا برای خود تهیه کنید. علاوه براین فروشگاه های اینترنتی بسیاری هستند که در زمینه ی فروش تراریوم فعالیت می کنند. اما قبل از خرید تراریوم باید به چند ویژگی مهم تراریوم توجه داشته باشید:
1.    اندازه تراریوم
اندازه تراریوم به گیاهانی که می خواهید در آن قرار بدهید، و همچنین به فضایی که در منزل یا محل کار خود برای آن در نظر گرفته اید بستگی دارد. اگر می خواهید گیاهی را در تراریوم پرورش بدهید که ممکن است ارتفاع آن بعداً به نیم متر برسد، تراریومتان باید به اندازه ی کافی بلند باشد که مانع رشد گیاه نشود. به خاطر داشته باشید که باید چیزی حدود 15 سانتی متر برای لایه های زیری تراریوم در نظر بگیرید.
2.    در بسته یا در باز بودن تراریوم
این مورد هم به نوع گیاهانی که می خواهید پرورش بدهید بستگی دارد. برای گیاهان ساکولنت، باید تراریوم مخصوص و در باز تهیه کنید. گیاهانی که به رطوبت بالا نیاز دارند باید در تراریوم در بسته قرار بگیرند.
3.    شکل تراریوم
برای تصمیم گیری درباره ی شکل تراریوم ببینید قصد دارید آن را در چه قسمتی از منزل یا محل کارتان قرار بدهید و با توجه به آن، شکل تراریوم را انتخاب کنید. تراریوم ها اشکال مختلفی دارند:
•    تراریوم های به شکل اشکال هندسی
•    تراریوم های شیشه ای نامتقارن
•    تراریوم های آویزی
•    یا بطری های شیشه ای ساده (با در باز یا بسته)
فقط توجه داشته باشید که هرگز هنگام خرید تراریوم ظرف هرمی شکل انتخاب نکنید زیرا نوکِ تیز این نوع ظرف ها اجازه نمی دهد که آب به طور یکسان در کل آن پخش شود.
4.    اندازه ی دهانه ی تراریوم
اکثر افراد هنگام خرید تراریوم به این نکته توجه ندارند. اندازه ی دهانه ی تراریوم باید آنقدر بزرگ باشد که بتوانید به راحتی دستتان را داخل آن کنید و گیاهان و وسایل تزئینی داخل آن را به سلیقه ی خودتان بچینید و جابجا کنید.
کلام آخر
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم ساخت تراریوم اصلاً سخت نیست و برای این کار فقط به چند وسیله ی ساده و کمی صبر و حوصله و سلیقه نیاز دارید. مهم ترین موضوع در ساخت تراریوم انتخاب گیاهان است. حواستان باشد که قبل از انتخاب ظرف تراریوم، ببینید گیاهانی که انتخاب کرده اید تا چه اندازه رشد می کنند و به چه میزان آب و نور خورشید نیاز دارند. البته می توانید اول ظرف تراریوم را انتخاب کنید و بعد گیاهان متناسب با آن را تهیه کنید. در هر دو حالت، سعی کنید از ساخت تراریوم لذت ببرید. اگر هم قصد خرید تراریوم را دارید، نکاتی را که به آنها اشاره کردیم در نظر داشته باشید. موفق باشید!