گیاه پولک، گیاهی از تیره نعناعیان است و نامهای دیگر آن سنبله ارسبارانی یا پُلک و در زبان لاتین HedgeNettle خوانده میشود. نام علمی این گیاه Stachys schtschegleevii میباشد. پولک گیاهی علفی و گلدار است که گلهای صورتی رنگ و برگهای بیضی شکل دارد. کلیه قسمتهای گیاه پولک پر از کرکهای سفید ریز میباشد که میتوانند ناخالصی زیادی را به خود جذب نمایند. یک گیاه پولک بالغ ارتفاعی در حدود 15 تا 30 سانتیمتر دارد. پولک در بیشتر قارههای جهان رشد میکند و در کشور ما در مناطق کوهستانی از جمله آذربایجان پرورش مییابد.
پولک خواص ضدعفونی کنندگی فراوانی دارد و از آن به عنوان یک آنتیبیوتیک طبیعی میتوان استفاده نمود.
گیاه دارویی پولک خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد التهابی قوی دارد و جهت درمان امراض و بیماریهای فراوانی مورد استفاده قرار میگیرد. از گیاه پولک جهت درمان و رفع عفونت در ناحیه سینوسها به صورت خوراکی و بخور کمک گرفته میشود. دم کرده پولک میتواند به رفع عفونت دستگاه گوارشی در معده و روده و فیستول مقعدی کمک نماید. جهت رفع انواع بافت و کیستهای کلیه و مثانه و مجاری ادراری از ترکیب پولک و گیاهان دیگر استفاده میشود. کاربرد دیگر پولک در از بین بردن ترشحات و قارچهای عفونی رحمی مزمن در خانمها و عفونتهای اسپرمی در آقایان است.
از قدیم در طب سنتی، پولک به هنگام سرماخوردگیهای شدید جهت رفع عفونت گلو، عفونت لوزه و عفونت ریهها استفاده میشده است. افرادی که به آسم و برونشیت مزمن دچار هستند میتوانند جهت درمان بیماری از پولک بهره ببرند. مصرف پولک به کاهش و رفع روماتیسم نیز کمک فراوانی مینماید. از موارد دیگر استفاده پولک جهت درمان بیماریها میتوان به درمان اضطراب، کاهش دردهای عصبی، رفع نقرس، از بین بردن دردهای ناحیه صورت، کاهش سردرد و مبارزه با صرع نام برد.
از برگهای گیاه پولک به عنوان شستشو دهنده زخمها و التیام کننده عفونتها به صورت موضعی میتوان استفاده نمود.
پولک به صورت خوراکی و به صورت موضعی در درمان مشکلات مختلف، مصرف میگردد. میتوان یک قاشق غذاخوری از پولک خشک را در یک قوری آب جوش دم کرده و روزی دو استکان به مدت 4 روز میل نمود. جهت درمان عفونتهای ادراری هر 8 ساعت خوردن یک استکان عرق پولک توصیه گردیده است. از جوشانده پولک میتوان ضماد تهیه نمود و به صورت موضعی برای اعضای مختلف به کار گرفت.
ترکیب آویشن، پولک و پونه میتواند جایگزین مناسبی به جای مصرف آزیترومایسین به عنوان آنتی بیوتیک بشود. ترکیب دیگری از پولک با پنیرک و آویشن میتواند به جای آنتیبیوتیکهای آموکسی سیلین یا آمیکاسین مصرف گردد.
عوارض و موارد منع مصرفی برای گیاه دارویی پولک شناخته نشده است و تنها در بعضی مواقع ممکن است در برخی افراد حساس باعث ایجاد درد در معده گردد. خانمهای باردار و شیرده نیز تنها جهت رعایت احتیاط بهتر است از مصرف پولک خودداری نمایند.
با توجه به تأثیر پولک بر فشار خون افراد، کسانی که عمل جراحی در پیش دارند، بهتر است دو هفته قبل از عمل از مصرف پولک، اجتناب نمایند.
پولک حاوی انواع فلاونوئیدها و اسانسهایی مانند آلفاپینن، بتاپینن، اوسیمن، لیمونن، میرسن و مواد ضدعفونی کننده قوی میباشد.
طبیعت گیاه دارویی پولک گرم و خشک است.
هنگام خرید محصول دارویی پولک بهتر است از نمونههای بسته بندی شده و دارای تاریخ مصرف و تاریخ تولید خریداری نموده و به مجوزهای شرکت دارویی تولید کننده توجه داشته باشیم. در صورت تهیه پولک به صورت فلهای باید حتماً از مراکز باسابقه و معتبر خرید نماییم.
لازم به توضیح است که در فروشگاههای معمولی یا آنلاین عطاری در کشور، محصول خوراکی دیگری به نام پولکی فروخته میشود که در طعمها و رنگهای مختلفی تولید میشود و تشابه اسمی عجیبی با گیاه دارویی پولک دارد. باید خاطر نشان کرد که این دو فرآورده کلاً دو محصول جداگانه هستند. پولکی از شیرینیجات معروف اصفهان است که در واقع نوعی آبنبات بوده و به همراه چایی مصرف میگردد که عوارض کمتری نسبت به استفاده از قند دارد و نباید این دو را با هم اشتباه بگیریم.